Tekstgrootte A A A

Agenda

Niertransplantatiemogelijkheden

Wanneer u een levende donor heeft gevonden, bekijken we of transplantatie mogelijk is. Een transplantatie is alleen succesvol wanneer de nier van uw donor en uw eigen nier overeenkomsten vertonen op bepaalde kenmerken. Hoe meer overeenkomsten er tussen de nieren zijn, hoe minder de kans is op afstoting.

Bloedgroepen

De bloedgroep van de donor en uw bloedgroep moeten bij elkaar passen:

Passende bloedgroepen:

Ontvanger Donor
Bloedgroep A Bloedgroep A of O
Bloedgroep B Bloedgroep B of O
Bloedgroep AB Bloedgroep A, B, AB of O
Bloedgroep O Bloedgroep O

Als de bloedgroep niet passend is, kijken we of het mogelijk is om via één van de alternatieve levende donatieprogramma’s getransplanteerd te worden.

Kruisproef en weefseltypering

Wanneer uw bloedgroep goed past bij die van de donor, voeren we een kruisproef en weefseltypering uit. Bij een weefseltypering kijkt men welke herkenningspunten er aan de buitenkant van de cellen van de donor zitten. De ontvanger mag geen antistoffen hebben tegen deze herkenningspunten op de cellen van de donor. Dit testen we met een kruisproef. De uitslag van een kruisproef is goed als deze negatief is. Als de donor medisch goedgekeurd wordt, kan deze een nier aan u afstaan. Ook kunt u overwegen deel te nemen aan het vrijwillig cross-over programma.

Wanneer de kruisproef niet goed is, kunt u één van de alternatieve levende donatieprogramma’s overwegen.

Alternatieve programma’s

Er zijn verschillende mogelijkheden om toch te transplanteren, ook wanneer de bloedgroepen niet overeenkomen of er antistoffen worden aangemaakt tegen de donor.

Als u niet direct de nier kunt ontvangen van uw donor, kunt u meedoen aan het ‘cross-over programma’. Dit kan ‘cross-over transplantatie’ of ‘dominotransplantatie’ zijn.

Cross-overtransplantatie

Cross-overtransplantatie werkt als volgt:

  • De donor van koppel A doneert aan de ontvanger van koppel B.
  • De donor van koppel B doneert aan de ontvanger van koppel A.

Zodra u en uw ontvanger medisch goedgekeurd zijn, wordt u door uw arts aangemeld voor het programma. Eén keer per drie maanden wordt er met behulp van een computer programma passende donor-ontvangercombinaties gezocht. Als er een passende combinatie is gevonden, wordt door middel van een kruisproef bekeken of de ontvangers geen antistoffen aanmaken tegen de donoren. Dit kan vier tot zes weken duren. De niertransplantatie vindt plaats in het Erasmus MC. De donor kan mogelijk voor enkele dagen opgenomen worden in een ander universitair medisch centrum.  De donaties en transplantaties worden op dezelfde dag uitgevoerd. De hele procedure is anoniem. U zult het andere koppel dus niet ontmoeten.Wel is het mogelijk om via een anonieme kaart een boodschap voor de donor achter te laten. De donor schrijft dan mogelijk ook een bericht terug. Of hier behoefte aan is, is voor zowel de donor als ontvanger een eigen keuze.

Cross-over transplantatie

Dominotransplantatie

Soms is het door een anonieme donor mogelijk om meer transplantaties uit te voeren. Dit wordt dominotransplantatie genoemd.

  • De anonieme donor geeft aan de ontvanger van het koppel.
  • De donor van dat koppel geeft aan een ontvanger op de wachtlijst.

Dominotransplantatie maakt dus meerdere transplantaties mogelijk. Soms worden er door dominotransplantaties zelfs meer dan twee transplantaties mogelijk gemaakt. Deze dominotransplantaties vinden anoniem plaats. U zult de nierdonor dus niet ontmoeten. Wel is het mogelijk om via een anonieme kaart een boodschap voor de donor achter te laten. De donor schrijft dan mogelijk ook een bericht terug. Of hier behoefte aan is, is voor zowel de donor als ontvanger een eigen keuze.

Dominotransplantatie

Door de bloedgroep heen

Rechtstreekse donatie of het cross-overprogramma is helaas niet voor iedereen een goede manier om een passende nier te krijgen. Als uw bloedgroep niet past bij die van uw donor, kunt u misschien in aanmerking komen voor een niertransplantatie door de bloedgroep heen. Dit heet ‘ABO-incompatibele niertransplantatie’. Het betekent meestal dat de ontvanger bloedgroep O heeft en de donor bloedgroep A of B. Iemand met bloedgroep O heeft antistoffen tegen bloedgroep A en bloedgroep B. Bij een transplantatie moeten bij de ontvanger de antistoffen tegen de donorbloedgroep uit het bloed worden gehaald. Anders wordt de nier direct afgestoten. Hiervoor moet de ontvanger een speciale behandeling ondergaan. Bij deze behandeling wordt het bloed gefilterd. Als na deze behandeling de antistoffen tegen de vreemde bloedgroep minder zijn geworden, kan de transplantatie doorgaan. Als de hoeveelheid van de antistoffen na de behandeling te hoog is, dan is een transplantatie door de bloedgroep heen niet mogelijk.

Door de kruisproef heen

Rechtstreekse donatie of het cross-overprogramma is helaas niet voor iedereen een goede manier om een passende nier te krijgen. Wanneer er erg veel antistoffen in uw lichaam aanwezig zijn, is het vaak moeilijk om een nier te vinden die door uw lichaam wordt geaccepteerd. Door de aanwezigheid van de antistoffen is de kans op afstoting van de nieuwe nier zeer groot. Dat blijkt dan uit de niet passende kruisproef. De niet passende kruisproef heeft in dit geval niet te maken met een verschil in de bloedgroep. Door het desensibilisatieprogramma is het mogelijk om de antistoffen uit het bloed te verwijderen. Dit heet ook wel ‘door de kruisproef heen transplanteren’. Hiervoor wordt er één tot twee weken voor de transplantatie een speciale behandeling uitgevoerd bij de ontvanger. Na deze behandeling wordt de kruisproef nogmaals uitgevoerd. Als de kans op afstoting dan klein is, kan de transplantatie wel doorgaan. Desensibiliseren is een vergelijkbare, maar moeilijkere methode dan ‘door de bloedgroep heen transplanteren’. De methode wordt op dit moment alleen in het Erasmus MC in Rotterdam uitgevoerd. Het is soms mogelijk om verwezen te worden naar het Erasmus MC. Dit gaat in overleg met uw eigen nefroloog.

Anonieme donor

Wanneer u op de wachtlijst staat voor een nier van een overleden donor, kan het voorkomen dat u een aanbod krijgt van een nier van een levende donor. Deze anonieme donoren staan geheel belangeloos één van hun nieren af aan iemand op de wachtlijst. Deze donatie gebeurt anoniem. Ook is het mogelijk dat een anonieme donor zijn nier aan de ontvanger geeft van een koppel dat al enkele malen meegedraaid heeft in het landelijke ruilprogramma. Dit heet een dominotransplantatie. Deze donatie- en transplantatieprocedures vinden anoniem plaats. U zult de nierdonor dus niet ontmoeten. Wel is het mogelijk om via een anonieme kaart een boodschap voor de donor achter te laten. De donor schrijft dan mogelijk ook een bericht terug. Of hier behoefte aan is, is voor zowel de donor als ontvanger een eigen keuze. Lees meer over niertransplantatie in het Erasmus MC