Tekstgrootte A A A

Subsidie voor onderzoek naar opsporen van afstoting van nier via bloed

Karin Boer is moleculair bioloog en werkt als wetenschappelijk onderzoeker op het Nefrologie en Transplantatielaboratorium in het Erasmus MC. Onlangs is er vanuit de Nierstichting een subsidie toegekend aan het onderzoeken van afstoting van de nier via het bloed. Hieronder vertelt ze er meer over.

Wat doe je precies?

Ik probeer te begrijpen hoe afstoting van de nier in zijn werk gaat op celniveau. Ik bekijk dus de cellen van het immuunsysteem In de cellen zelf zit DNA en daar zitten weer moleculen op. Daaruit kunnen we een hoop informatie halen en leren hoe een cel zich gedraagt. In het lab werken ongeveer 25 mensen die allemaal onderzoek doen. We willen begrijpen hoe afstoting in zijn werk gaat en kijken of we dit proces kunnen reguleren We proberen ook nieuwe medicijnen uit en bekijken dan hoe cellen van het immuunsysteem hierop reageren.

Je hebt subsidie gekregen voor het snel opsporen van afstoting van de nier. Kun je daar meer over vertellen?

Ik bezocht een congres en daar werd uitgelegd hoe ze de aanwezigheid van verschillende soorten tumoren in het bloed kunnen herkennen door nucleosomen te bekijken. Toen dacht ik dat deze manier misschien ook gebruikt zou kunnen worden om afstoting in het bloed te kunnen zien. Het bedrijf Volition heeft een test ontwikkeld voor het opsporen van kanker in het bloed, maar ze zijn ook geïnteresseerd in de vraag of afstoting aangetoond kan worden en willen graag meewerken. De Nierstichting geeft regelmatig subsidies voor onderzoek en nu was er een ronde voor vernieuwende ideeën. Ik heb dit verder uitgewerkt en een andere manier om afstoting in het bloed aan te tonen toegevoegd en ingediend. De Nierstichting vond het idee ook vernieuwend en  ik heb één van de subsidies (van 100.000 euro) gekregen.

Wat ga je precies onderzoeken?

We tonen nu afstoting van de nier aan met een nierbiopt. Met een naald halen we dan een stukje nier weg en dat wordt bekeken. Het nadeel hiervan is dat het een vervelend onderzoek is voor de patiënt. Ook wordt er maar een klein stukje nier weggehaald en heb je geen goed beeld van de hele nier. Wij willen kijken of in het bloed de afstoting aan te tonen is. Dat zou betekenen dat we in plaats van een nierbiopt alleen maar bloed zouden hoeven af te nemen. We gaan naar twee dingen kijken in het bloed:

Celvrij DNA, materiaal dat vrijkomt in het bloed wanneer er nierschade optreedt. Dit DNA is afkomstig van de donor(nier) en is dus anders dan het DNA van degene die de nier nu heeft (de ontvanger). Dit vergelijk je dan met elkaar. Als je dus DNA van de donor tegenkomt, dan is er mogelijk sprake van afstoting of andere nierschade.

Nucleosomen, dit zijn eiwitten waar DNA omheen zit. Die komen vrij in het bloed wanneer de nier schade oploopt. Dit wordt nu nog niet gedaan binnen de transplantatiewereld en is dus een hele innovatieve manier om naar nierschade te kijken.

overzicht-dna-en-nucleosomen1

We weten dat bij schade aan de nier het serum kreatinine omhoog gaat. Dit kunnen we meten in het bloed. Wanneer we dit kunnen meten is de nier al behoorlijk beschadigd. We hopen dat we de bovenstaande materialen (celvrij DNA en nucleosomen) al eerder in het bloed kunnen meten, zodat we eerder kunnen ingrijpen. Nierschade hoeft trouwens niet alleen maar afstoting te zijn, maar kan ook komen door bijvoorbeeld een virusinfectie of een te hoge dosering van de medicatie. We hopen met dit onderzoek ook onderscheid te kunnen gaan maken tussen deze oorzaken.

Dit onderzoek doe ik in samenwerking met Dr. Dennis Hesselink. Hij is de link naar de patiënt toe en heeft kennis van de patiënt zelf, terwijl ik naar de cellen kijk. Het onderzoek gaat waarschijnlijk op 1 oktober van start.

Zou dit ook werken voor andere organen die getransplanteerd zijn?

Ja dit kan zeker, het principe blijft hetzelfde. Dit is natuurlijk wel toekomstmuziek.

Wat spreekt je aan in je vakgebied?

Ik ben geïnteresseerd in hoe een cel werkt. Het is mooi dat ik mijn vakgebied kan gebruiken om mensen te helpen. Ik werk hier graag omdat ik op deze manier toch indirect betrokken ben bij de genezing van patiënten.   Ik zou ook naar de cellen van planten kunnen kijken, maar dit geeft veel meer voldoening. Ik sta ver van de patiënt zelf af, maar het idee dat ik uiteindelijk met mijn onderzoek een patiënt kan helpen vind ik erg leuk.

Wat is het mooiste dat je hebt bereikt tot nu toe?

De subsidie om dit onderzoek te kunnen doen. Ik vind het leuk om waardering in de vorm van subsidie te krijgen om daadwerkelijk met onze ideeën aan de slag te kunnen gaan. Ik hoop dat het uiteindelijk een methode oplevert waarbij een getransplanteerde nierpatiënt op een eenvoudige manier goed gevolgd kan worden en bij problemen direct de juiste behandeling krijgt.

Heb je nog dromen voor de toekomst op het gebied van niertransplantatie?

Dat je via het bloed kunt voorspellen wat er gebeurt met de nier. Dus niet alleen zien dat er wat aan de hand is maar ook wat er precies aan de hand is. Misschien zelfs voorspellen hoe de transplantatie verloopt en dat je op tijd de juiste behandeling kunt geven.

Reacties op dit artikel (2 reacties)
  1. don de bruin

    Zijn er ook macrofagen die het materiaal opnemen zodat je daar donor dna gaat vinden?

    • niertransplantatie.info

      Beste meneer De Bruin,
      Excuses voor de late reactie. Het is goed mogelijk dat celvrij DNA en nucleosomen door macrofagen opgenomen wordt, maar in deze studie richten we ons op celvrij DNA en nucleosomen van de donor dat vrij in het bloed aanwezig is. Daarbij kijken we in het serum en bloedplasma en niet in de bloedcellen.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

*

*